Verdient Moerwijk een eigen museum? Als het aan de eerstejaars masterstudenten interieurarchitectuur van de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten (KABK) ligt wel. Zij trokken de afgelopen maanden vanuit jongerenhub Block 33 Moerwijk in, gingen in gesprek met bewoners en kwamen met originele voorstellen voor de buurt.
Interieurarchitectuur, dat woord ruikt naar banken, stoelen, tafels en kasten. Maar de gelijknamige KABK-opleiding is veel breder, legt hoofd Hans Venhuizen uit. ‘Onze opleiding gaat over alle ruimte die mensen gebruiken, ook de publieke ruimte. Hoe komt de openbare ruimte tot stand en hoe gebruiken mensen die? Hoe ontwerp je een samenleving? Hoe versterk je gemeenschappen?’ Vragen dus die stadmakers en placemakers ook bezighouden.
Het studieproject in Moerwijk leverde in totaal elf voorstellen op. De meeste zijn heel concreet. Studente Nasma Alshutfa uit Yemen onderzocht bijvoorbeeld hoe vrouwen in Moerwijk de publieke ruimte ervaren. Zij kwam met een plan om openbare plekken waar vrouwen zich prettig voelen te markeren en met elkaar te verbinden. Hans: ‘Een manier om met kleuren en met specifiek meubilair aan te geven: dit is een goede plek voor vrouwen. Zodat vrouwen die plek kunnen pakken en zeggen: dit is onze ruimte. En zo aan gemeenschapsvorming doen.’
Zwerfmeubels
Student Luka Smisek ging de buurt in om rondzwervende meubels te verzamelen. Daarvan maakte hij nieuwe, die een plek kregen in de buurt. ‘Ze staan op plekken waar eerder niets stond, maar waar mensen zich al wel verzamelden’, vertelt Hans. ‘Van het nieuw gemaakte straatmeubilair houdt hij in de gaten hoe het wordt gebruikt.’
Een ander idee is het Moerwijk Museum: een plek waar de verhalen van Moerwijk in beeld worden gebracht en bewoners de geschiedenis en identiteit van hun eigen buurt kunnen ontdekken. ‘In Moerwijk zijn veel verhalen, maar er is niet veel samenhang’, legt Hans uit. ‘Als je benoemt wat de identiteit van de plek is, heeft dat een verbindende werking.’
Thuisbasis
De thuisbasis van de studenten was jongerenhub Block 33 in de Van Baerlestraat. Gewapend met stedenbouwkundige en antropologische kennis van Moerwijk trokken ze de wijk in om in gesprek te gaan met bewoners en een eigen beeld te vormen van de buurt. ‘Wij nodigen studenten uit om met precisie te kijken naar het karakteristieke van de plek’, vertelt Hans. ‘Wat is dit voor plek? Wat is de geschiedenis? Welke materialen zijn hier gebruikt? Hoe gebruiken mensen deze plek? Wat zijn hun wensen? Je leert heel breed kijken wat er op een plek moet gebeuren, vanuit het perspectief van de gebruiker. Zo vergroot je de kans dat een idee door de gebruikers wordt geaccepteerd.’
Absurd
Die invalshoek kan de manier waarop overheden vaak naar de openbare ruimte kijken goed aanvullen, zegt Hans. ‘Een gemeente standaardiseert. Logisch, want dat maakt het inrichten van de publieke ruimte hanteerbaar en beheersbaar. Maar vanuit die logica gebeuren soms dingen die voor de buitenstaander absurd lijken.’
Een mooi voorbeeld daarvan bracht studente Alicia Fitzpatrick aan het licht. Zij ontdekte dat veel bankjes in Moerwijk niet naar het groen of het plein, maar naar de straat en het verkeer gericht staan. Als antwoord daarop ontwierp ze een ‘spiegelbankje’: een bank aan een beugel die kan worden opgehangen aan de bestaande bankjes, zodat je toch naar het groen of de mensen kunt kijken.
Innovatielab
De ideeën van de KABK-studenten hebben de interesse gewekt van andere partijen, zoals de gemeente en woningcorporaties. De studenten presenteerden hun voorstellen bijvoorbeeld eind juni tijdens een innovatielab van corporatie Staedion. ‘Zo wil je het graag’, zegt Hans. ‘Als onderwijsinstelling zijn we maatschappelijk betrokken, maar we werken niet voor een opdrachtgever. Bij ons ontstaat het idee, en daarna gaan we op zoek naar partners zodat het kan landen bij een organisatie.’
Bekijk hier de films over alle ideeën van de KABK-studenten, waaronder de vrouwenroute van Nasma, de zwerfmeubels van Luka, de bankjes van Alicia en het Moerwijk Museum.
