‘De fietszwerm moet uitstralen: dit is een feestje’

Hoe zegt u? Fietszwerm? In de dikke Van Dale zul je het woord – nog – niet tegenkomen. De fietszwerm bestaat echt, en Haagse fietsburgemeester Remco de Rijk is een van de organisatoren. Iedere tweede zondagmiddag van de maand trekt een bonte stoet fietsers door Den Haag. ‘Het gaat er niet om een standpunt uit te dragen, het gaat om het fietsen.’

Fietsburgemeester. Die titel spreekt aan, heeft Remco gemerkt sinds hij twee jaar terug werd verkozen. ‘Zet ergens het woord burgemeester achter en iedereen denkt: met hem moet ik eens een keer praten. Je bent toch een soort ambassadeur voor het fietsen. Ineens zit je veel op het stadhuis en krijg je media-aandacht.’

De fietszwerm is voor Remco een manier om fietsen in het zonnetje te zetten. Elke tweede zondag van de maand verzamelen bij het beeld van Haagse Harry en dan samen een uurtje fietsen, 10 kilometer ongeveer. Elke maand is er een thema. De laatste, vlak voor Valentijnsdag, was bijvoorbeeld de liefdeseditie. ‘We rijden rond met vlaggen, er zijn fietskarren, een bandje en een DJ. En tijdens de kersteditie droeg iedereen een rode muts. Het moet uitstralen: dit is een feestje. In de zomer willen we een rave-editie houden. Daarover praten we nu met Het Paard.’

Foto van tijdens de fietszwerm Fietslichtjesparade door Valerie Kuypers

Harde kern

De eerste keer, vorig jaar augustus, trok de fietszwerm meteen zo’n 100 deelnemers. ‘Afgelopen december en januari was het alleen maar regen en wind. Dan houd je een harde kern over van zo’n 40 diehards. Deze winter is het motto vooral: niet opgeven. Het heeft nog wat meer bekendheid nodig. We nodigen alleen individuen uit, geen organisaties. We willen het niet politiek maken. Het gaat er niet om een standpunt uit te dragen, het gaat om het fietsen. Ik wil ook tegen iemand als Richard de Mos kunnen zeggen: ik ben niet anti auto, ik ben pro fiets.’

Met een grote groep fietsers door de stad trekken doe je niet zomaar, want het is toch een ongebruikelijke verschijning. De zwerm heeft zijn eigen regels. ‘We fietsen in één stoet, dicht op elkaar. Als het licht op rood springt, stopt de voorste fietser. Maar als we rijden en het springt halverwege de stoet op rood, dan blokkeren deelnemers met een hesje aan de weg en fietsen we door. Als je de groep splitst, is dat gevaarlijker, want dan creëer je meer onoverzichtelijke situaties.’

Dat gaat eigenlijk altijd goed, zegt Remco. ‘We zijn begonnen in de wijken op het zand, maar de laatste keren zijn we ook door Transvaal gefietst en langs de Vaillantlaan. Dat is toch anders. Er zijn minder fietspaden en de automobilisten zijn minder aan fietsers gewend. Maar ook daar krijgen we leuke reacties. Dat zeggen we ook tegen onze deelnemers: maak een beetje lol. Dan krijg je toch vaak leuke interactie.’

Motivatie

Het fenomeen fietszwerm is ontstaan in het buitenland. In Brussel bijvoorbeeld gaan elke maand een paar duizend fietsers de weg op. Daar zijn het vooral fietsers die een statement willen maken dat ze ook een plekje op de weg verdienen. In Nederland, fietsland bij uitstek, is die motivatie er niet automatisch. ‘Fietsen is hier zo normaal dat mensen niet zo snel denken: daar kom ik mijn bed voor uit. Het is de wet van de remmende voorsprong. Iedereen denkt: we hebben het hier voor elkaar.’

Schijn bedriegt. Den Haag, weet Remco, is voor fietsers de onveiligste stad van Nederland, met relatief de meeste ongelukken. Hij kan de onveilige plekken in de stad zo aanwijzen. ‘Neem de Fahrenheitstraat in de ochtend. Er is tweerichtingsverkeer, er moet in- en uitgeladen worden, de ochtendspits is gaande, kinderen fietsen naar school. Krankzinnig. Als je tegelijk wilt dat mensen vaker de fiets nemen en dat alles met de auto bereikbaar blijft, is dit wat je krijgt.’

Instagram

Wat Remco voor elkaar hoopt te krijgen, is dat fietsen in Den Haag veiliger wordt. Daarom brengt hij onveilige situaties in de stad beeld met filmpjes die hij post op Instagram en Facebook. Hij laat er een zien die hij onlangs maakte bij De Put, het spoorviaduct aan het eind van de Vaillantlaan. ‘Anderhalf miljoen keer bekeken!’

Ziet hij bijvoorbeeld een onveilige of onlogische omleiding, dan belt hij vaak een van de wegbeheerders van de gemeente en is het wel mogelijk om iets te regelen. Maar fietsburgemeester of niet – het valt niet mee om via de officiële kanalen zaken voor fietsers in Den Haag beter geregeld te krijgen, heeft Remco gemerkt. Wordt een weg of kruising opnieuw ingericht, dan kiest de gemeente vaak ervoor om meer ruimte voor fietsers te maken. ‘Maar vaak denkt men toch: zet een bordje ‘rijd rustig’ in de buurt van een school en dan hebben we het geregeld.’

Je vindt Remco op Instagram onder de naam fietsburgemeester070 en op Facebook als Fietsburgemeester Den Haag. Meer informatie over de fietszwerm, zoals data en tijdstippen, vind je op haagsefietszwerm.nl.

De komende fietszwerm is op zondag 10 maart vanaf de Grote Markt om 16.00 uur!

Deel dit artikel